MASTERREAN: BERTOKO TELEBISTA

ALDAPAN DENA EZ DA TXARRA

Oinez zoazenean, aldapa bat topatzea bezalako trabarik ez dago; batez ere, aldapa gora egin behar duduenean eta, egia guztia esanez, alper xamarra zarenean. Aldapek, ordea, gauza onak ere badituzte (nahiz eta batzuei hori ikustea kosta). Mutrikun, esaterako, aldapari lotuta dago Kalbaixo jaietan gehien gustatzen zaigun ekitaldietako bat: goitibeheren jeitsiera. Pixka bat errepikakorra gelditzen da horrela esanda, baina hala da. Izan ere, goitibeherak tabla eta errodamenduekin egindako tramankuluak dira, eta bere izenari amen eginez, Kalbaixo puntatik herriko plazaraino jeisten dira. Irailaren 14an izaten da jeitsiera hori, eta hura amaitu arte jaia gelditu bezala egiten da. Herritar guztiak ari begira gelditzen baitira. Sokamuturrak ere ez luke duen enkatua izango aldapan ez balitz. Bestela nondik nora aterako ziren kalean gora, kalean behera, kalean gora zezena, ai, ai, ai ai... bezalako kantuak? Zerbait eduki beharra du. Jaiak alde batera lagata, aisialdia bera ere, aldapa gabe ez litzateke berebera izango. Ze zentzu lukete monopatinek aldaparik ez balego? Parkeetan jolasteko balioko lukete, baina ezin inork ukatu, patinaren gainean jarri eta aldapa behera egitea askoz ere ederragoa denik!! Eta ez bakarrik hemen eta guretzat. Hainbat lekutan aldapa erabilita egiten diren jokoek (egia esan ez dakit nola deitu) ez lirateke jaio ere egingo, eta haiek gabe zapping-etan ateratzen dituzteneko egiten ditugun barreak galduko genituzke. Zerri buruz ari naizen ulertzeko, hona buruan dudan adibidea: zuhaitz haundi baten enborra aldapa behera bota, eta ehunka pertsona atzetik, esku hutsez hura gelditu nahian. Zorokeria? Bueno, bakoitzak bere harrikada propioa dauka, ez? Eta ikusten denez, baita aldaparen erabilera propioa ere!

ALDAPAKO BIDEAK

Normalean aldapa bideak har dezakeen itxuretako bati deitzen diogu. Kuriositateak jota, ordea, Google-en aldapa sartu eta hara Aldapa izena duten hainbat leku agertu zaizkit.

Dirudienez, tabernentzat oso erabilia da hitz hori Euskal Herrian. Han eta hemengoak agertu zaizikit izen horrekin; bazen nekazalturismoren bat ere, abizen hori zuen norbaiten facebook-eko datuak... baina kuriosoena ondokoa iruditu zait: Aldapa Zierbeneako auzo baten izena da.

Eta ez da edozelakoa ere, udalerriko biztanleriaren laurden bat hartzen baitu. Beno, gero jakin dut, Zierbenan 1.300 biztanle bizi direla, baina, hala ere!

Eta pentsatzen jarri naiz... Izen hori jartzeko nolakoa ote da auzoaren egitura? Pixka bat arraroa izango zen bertara joan eta dena zuzen dagoela ikustea ez? Baina era berean, herritarren laurden batek nahiago izan du aldapan dagoen auzo baten bizi izatea? Mutrikun ez daukazu beste irtenbiderik. Edo moilan bizi zara, eta behintzat auzoa zuzen dago, edo aldapan bizi beharra dago. Zierbenan, ordea, aukera badela badakit, portu inguruan eta egona naizelako. Jakinmina piztu zait, behintzat. Beraz, hurrengo, bisita bat egingo beharko dut alde horretara.

GUSTOKO LEKUAN, ALDAPARIK EZ

Zailtasuna denean dena aldapa gora ikusteko joera izaten dugu. Erraza denean, berriz, zuzen. Aldapa behera joatea, zer da orduan? Batzuk aldapa beherako hori atzeraka joatearekin edo, osasun kontuetan, makaltzearekin erlazionatzen dute. Hau da, aldapa gora zein behera... kontu eskasa!

Aldaparen irudia, ordea, ez da bakarrik horrelako gauzetarako erabiltzen. Euskal Herrian hainbat esaera zahar daude aldapa hitzarekin erlazionatuak. Gustuko lekuan aldaparik ez erabilienetakoa da, nere inguruan behintzat. Esanahia azaltzen ibili beharrik ez dagoen horietakoa da. Eta hitz gutxirekin gauzak argi azaltzen dituen horietakoa ere bai.

Esaera zaharrak biltzen lan egin dutenak asko izan dira.

Gotzon Garate horietako bat zen. Garatek gainera, badauka bere esaera zaharren bilduma oso erabilgarri bihurtzen duen gauza bat ere: bilatzailea.

Hitzak gogoratu bai, baina esaera zela zen gogoan ez badaukazu, bertara jo, hitzak idatzi eta hitz horiek dituzten esaera zahar guztiak azaltzen dira. Beno, hori da buelta gehiegi eman gabe niri bururatu zaidan erabilera bat. Baikotzak ikusiko du herraminta horrekin zer egin, baina egon badagoela jakitea behintzat ez da geizki etortzen.

ALDAPAKO SAGARRA

Beldur eszenikoa gainditzeko bidea eta igerian ikastekoa berbera omen. Igeri egiteko uretara salto egin beharra dago. Tragoak egin egiten dira, eta flotean mantentzeko bakoitzak ahal duena egiten du: flotadoreak, mangitoak edo dena delako ibili, ondokoari kolpe egin, pondo gutxian sartu lehenik... Baina azkenean harrapatzen zaio.

Komunikazio Multimedia deitzen den master batean ari gara buru belarri, eta nahi eta nahi ez uretan leporaino sartzea tokatu zaigu guri. Irakasleetako batzuk jendaurreko hitzaldi bat prestatu arazi digute, beste batzuk aurkezpenak egiten jarri gaituzte (jendaurrean ez ezik, kamara baten aurrean ere)... Eta izan da ikaskideen aurrean kantuan jarri gaituenik ere! Aldapeko sagarraren adarraren puntan/puntaren puntan/ txoria zegoen kantari. Horixe izan zen kantatu beharrekoa. Bale bai, sagarrak aldapekoak dira eta ez aldapakoak, baina kantatzean adarraren punta jan eta kantua moldatzea badago ¬hala egin baituen gure ikaskideetako batek¬, bokal batengatik ez gara ba haserretuko, ala?

ALDAPA GABEKO BIDERIK EZ

Gure herrian, sarri askotan, bi ikuspuntu daude: gotik behera edo behetik gora. Tartean ezer ez balitz bezala. Eta bakoitzak bere aldean jarrita mugitzeko asmo txikienik ere ez du erakusten, nahiz eta beste aldekoek bertaratzeko, edo behintzat paso batzuk norabide hartan egiteko, arrazoi asko eman.

Baina noski, goian daudenek han mantendu nahi dute. Haraino heldu eta gero ez dira ba, bidea berriz atzeraka egiten hasiko?! Eta behean daudenak, berdin: " Arrazoia guk edukita ez gara ba, haiek nahi dutelako, gurekin bat ez datorren bidean gora hasiko?!

Ba hori,betikoa. Aldaparen bi aldeek elkar ikusi ezin; ezin elkarrekin hitz egin; aldaparen inklinazioa handitzearekin irudia eta soinua galdu egiten baitira.

Herriko zenbait tokitan igogailuak jarri dituzte. Leku batetik bestera heldu nahi dutenentzako dira. Erraztasunak ematen ditu igogailuak eta jendeak beste puntu horretara heltzeko duen nahia asetzeko hartzen ditu.

Bestearen lekura heldu nahi izanez gero, norberetik jartzea eta besteek erraztasunak ematea bezalakorik ez dago. Horrek ez al luke aldapa bi aldekoentzako goxatuko?.

BOLAK BLOGERAKO PRESTATZEN

Mutrikun bizita aldapei beldurra edukitzea lelokeria da. Hori bada arazo, hobe beste herri batera bizitzera joan. Ez Elantxobera jo, baina!

Aldapa fisikoak baino gogorragoak badirela aurkitu dut, ordea, egiten ari naizen Komunikazio eta Multimedia master honetan. Ezagutzen ez dituzun kontuetan sartzeak bolak kargatu ez ezik, barruko zorabioa ere sortzen dizu, eta bertigo apurra ere baduzula konturatzen zara.

Blog-a sortu da oraingo egitekoa. Eta hori izan da nere izerdi eta nekeen sorburua. Hala ere, oraingo honetan, hanka bat bestearen atzetik jartzearekin nahikoa izan da, pixkanaka-pixkanaka bidean gora hasteko. Ia metroak irabazi ahala, Tourmalet-a Anboto bihurtzen den eta Anboto Arno.